Discord sunucumuza tüm üyelerimiz davetlidir! ✨
OSI Referans Modeli
Network cihazlarının yaygınlaşması çeşitli kolaylıklar sağladığı gibi bazı ihtiyaçların doğuşuna da sebep olmuştur. İlk başlarda her firma kendi ürünlerinin birbirleri arasındaki haberleşme yapısını kurmak için uğraşmışlardır. Fakat bu kullanıcılar tarafında sorunlar yaşanmasına sebep olmuştur. Çünkü A firmasının bir cihazı başka bir cihazı ile sorunsuz bir şekilde haberleşebilirken, B firmasının bir cihazı ile haberleşemiyordu. Çünkü aralarında ortak bir dil bulunmuyordu. Yani iki firmada kendisine göre standartlar geliştirmiş ve bu ve standartlar da birbiri ile uyumlu olmadığı için haberleşme sağlanamıyordu. Bu da yeni bir ihtiyacın ortaya çıkması demekti.
Şunu hiçbir zaman unutmayın, kullandığımız her bir teknoloji, protokol, standart vs. hepsi bir ihtiyaç ürünüdür. İnsanların ihtiyaçları olmasa ihtiyaç giderme gibi bir sorun olmayacak, ihtiyaç giderme gibi bir sorun olmasa ihtiyacı giderecek gelişmeler olmayacak. Etrafınızda kullanılan bütün ürünlere bakabilirsiniz, hepsi sizin hayatınızı kolaylaştırmak ve güzelleştirmek için tasarlanmış. Hatta ilk üretildikleri gibi bırakılmamışlar dahada geliştirilmeye çalışılmışlar. Mesela bir elektrikli süpürge, şu anda ilk icat edildiği haldemi kullanıyoruz? hayır tabiki şimdiki elektrikli süpürgeler sulu temizleme yapabiliyor, toz torbasız çalışabiliyor, alerji hastaları için hassas temizlik yapabiliyor, sessiz çalışabiliyor ve daha bir sürü şey. Bunların hepsi insanların ihtiyaçlarını karşılamak ve hayatlarını dahada kolaylaştırmak için tasarlanmıştır. Konumuzda daha fazla uzaklaşmadan tekrar konumuza dönelim.
İşte farklı firmaların ürettikleri ürünlerin birbirleri ile haberleşebilmesi için bu işin standartlaştırılması gerektiği düşünülmüş ve 1984 yılında ISO (International Organization for Standardization) tarafından OSI (Open System Interconnection) referans modeli tanıtılmış. Yukarıda bahsettiğim gibi bunun amacı bir referans modeli oluşturmak ve aynı zamanda İnternet’te kullanılacak bir protokol paketi sunmaktı. Fakat internet için çok öncelerinde geliştirilmeye başlanan TCP/IP modeli daha popüler hale geldi.
OSI, TCP/IP gibi katmanlı modeller kullanılarak; farklı üreticilerini ürünlerinin birbirleri arasında ortak bir dil geliştirilmiş ve bu sayede cihazlar arasındaki iletişim sorunları giderilmiştir aynı zamanda bir katmanda yapılan bir değişik diğer katmanı etkilememiştir.
OSI referans modeli şekilde görüldüğü gibi 7 katmandan oluşmaktadır.
OSI referans modeli her katmanda gerçekleştirilen işlemleri ve katmanların alt ve üst katmanlarla olan etkileşimlerini açıklar. Her bir katmanda gerçekleştirilen işlemler şu şekildedir;
7. Katman yani uygulama katmanı kullanıcılara en yakın olan katmandır, bu katman sayesinde kullanıcılara uygulama ara yüzü sağlanmış olur. HTTP, FTP, SMTP gibi protokoller bu katmanda çalışır.
6. Katman yani sunum katmanı verileri uygulamaların kabul edeceği formata dönüştürmekle sorumludur. Uygulama katmanından gönderilen veriyi biçimlendirerek ağda gönderilmesini sağlar ve bu verinin karşı taraftaki uygulama katmanınca okunabileceğini garanti eder. Ayrıca verinin şifrelenmesi, şifreli verinin çözümlenmesi, sıkıştırılması, genişletilmesi bu katmanda gerçekleşir.
5. Katman yani oturum katmanı cihazlar arasındaki bağlantıları kurabilir, yönetebilir ve sonlandırabilir. Veri güvenliği ve veri iletiminde sorun oluşması durumunda verinin tekrar gönderilmesinden sorumludur.
4. Katman yani taşıma katmanı yazılım katmanları ile donanım katmanlarının arasındaki bağlantıyı sağlar. Verinin segmentlere ayrılması, aktarılması ve tekrar birleştirilmesi ile sorumludur. TCP ve UDP protokolleri üzerinden verinin aktarılması sağlanır. Yeri gelmişken TCP ve UDP arasındaki farktan bahsedelim. TCP verinin karşı tarafa sağlıklı bir şekilde iletilip iletilmediğini kontrol eder, sağlıklı bir şekilde gönderilen veriden sonra başarı mesajı gönderir ve sonraki veriyi gönderir, eğer veri karşı tarafa iletilmemişse o veriyi tekrar gönderir. UDP protokolünde ise verinin karşı tarafa iletilip iletilmediği kontrol edilmez.
3. Katman yani ağ katmanı cihazların belirli IP adresleri ile tanımlanmasını, veri dizinlerinin (datagram) bir ağ düğümünden aynı ağa bağlı başka bir ağ düğümüne iletilmesini, veri için en uygun yolun belirlenmesini sağlar. Mantıksal ağ adreslerini fiziksel makine adreslerin çevirir. Gönderilen veri boyutu büyükse bunu parçalara ayırıp parça parça gönderip tekrar gönderdiği düğümde bu parçaları birleştirebilir veya veriyi gönderemediğine dair bir hata mesajı gönderebilir.
2. Katman yani veri bağlantısı katmanı veri çerçevelerinin cihazlar arasında fiziksel olarak aktarımından sorumludur. Ayrıca ağ katmanından gelen verilerin fiziksel katmanın anlayabileceği şekle yani bitler (1 ve 0) haline getirir.
1. Katman yani fiziksel katman ise veri bağlantısı katmanından gelen bitleri gönderici ve alıcı arasında kullanılan medyalar(bakır, fiber, kablosuz) vasıtasıyla aktarılmasını sağlar.
Network cihazlarının yaygınlaşması çeşitli kolaylıklar sağladığı gibi bazı ihtiyaçların doğuşuna da sebep olmuştur. İlk başlarda her firma kendi ürünlerinin birbirleri arasındaki haberleşme yapısını kurmak için uğraşmışlardır. Fakat bu kullanıcılar tarafında sorunlar yaşanmasına sebep olmuştur. Çünkü A firmasının bir cihazı başka bir cihazı ile sorunsuz bir şekilde haberleşebilirken, B firmasının bir cihazı ile haberleşemiyordu. Çünkü aralarında ortak bir dil bulunmuyordu. Yani iki firmada kendisine göre standartlar geliştirmiş ve bu ve standartlar da birbiri ile uyumlu olmadığı için haberleşme sağlanamıyordu. Bu da yeni bir ihtiyacın ortaya çıkması demekti.
Şunu hiçbir zaman unutmayın, kullandığımız her bir teknoloji, protokol, standart vs. hepsi bir ihtiyaç ürünüdür. İnsanların ihtiyaçları olmasa ihtiyaç giderme gibi bir sorun olmayacak, ihtiyaç giderme gibi bir sorun olmasa ihtiyacı giderecek gelişmeler olmayacak. Etrafınızda kullanılan bütün ürünlere bakabilirsiniz, hepsi sizin hayatınızı kolaylaştırmak ve güzelleştirmek için tasarlanmış. Hatta ilk üretildikleri gibi bırakılmamışlar dahada geliştirilmeye çalışılmışlar. Mesela bir elektrikli süpürge, şu anda ilk icat edildiği haldemi kullanıyoruz? hayır tabiki şimdiki elektrikli süpürgeler sulu temizleme yapabiliyor, toz torbasız çalışabiliyor, alerji hastaları için hassas temizlik yapabiliyor, sessiz çalışabiliyor ve daha bir sürü şey. Bunların hepsi insanların ihtiyaçlarını karşılamak ve hayatlarını dahada kolaylaştırmak için tasarlanmıştır. Konumuzda daha fazla uzaklaşmadan tekrar konumuza dönelim.
İşte farklı firmaların ürettikleri ürünlerin birbirleri ile haberleşebilmesi için bu işin standartlaştırılması gerektiği düşünülmüş ve 1984 yılında ISO (International Organization for Standardization) tarafından OSI (Open System Interconnection) referans modeli tanıtılmış. Yukarıda bahsettiğim gibi bunun amacı bir referans modeli oluşturmak ve aynı zamanda İnternet’te kullanılacak bir protokol paketi sunmaktı. Fakat internet için çok öncelerinde geliştirilmeye başlanan TCP/IP modeli daha popüler hale geldi.
OSI, TCP/IP gibi katmanlı modeller kullanılarak; farklı üreticilerini ürünlerinin birbirleri arasında ortak bir dil geliştirilmiş ve bu sayede cihazlar arasındaki iletişim sorunları giderilmiştir aynı zamanda bir katmanda yapılan bir değişik diğer katmanı etkilememiştir.
OSI referans modeli şekilde görüldüğü gibi 7 katmandan oluşmaktadır.
OSI referans modeli her katmanda gerçekleştirilen işlemleri ve katmanların alt ve üst katmanlarla olan etkileşimlerini açıklar. Her bir katmanda gerçekleştirilen işlemler şu şekildedir;
7. Katman yani uygulama katmanı kullanıcılara en yakın olan katmandır, bu katman sayesinde kullanıcılara uygulama ara yüzü sağlanmış olur. HTTP, FTP, SMTP gibi protokoller bu katmanda çalışır.
6. Katman yani sunum katmanı verileri uygulamaların kabul edeceği formata dönüştürmekle sorumludur. Uygulama katmanından gönderilen veriyi biçimlendirerek ağda gönderilmesini sağlar ve bu verinin karşı taraftaki uygulama katmanınca okunabileceğini garanti eder. Ayrıca verinin şifrelenmesi, şifreli verinin çözümlenmesi, sıkıştırılması, genişletilmesi bu katmanda gerçekleşir.
5. Katman yani oturum katmanı cihazlar arasındaki bağlantıları kurabilir, yönetebilir ve sonlandırabilir. Veri güvenliği ve veri iletiminde sorun oluşması durumunda verinin tekrar gönderilmesinden sorumludur.
4. Katman yani taşıma katmanı yazılım katmanları ile donanım katmanlarının arasındaki bağlantıyı sağlar. Verinin segmentlere ayrılması, aktarılması ve tekrar birleştirilmesi ile sorumludur. TCP ve UDP protokolleri üzerinden verinin aktarılması sağlanır. Yeri gelmişken TCP ve UDP arasındaki farktan bahsedelim. TCP verinin karşı tarafa sağlıklı bir şekilde iletilip iletilmediğini kontrol eder, sağlıklı bir şekilde gönderilen veriden sonra başarı mesajı gönderir ve sonraki veriyi gönderir, eğer veri karşı tarafa iletilmemişse o veriyi tekrar gönderir. UDP protokolünde ise verinin karşı tarafa iletilip iletilmediği kontrol edilmez.
3. Katman yani ağ katmanı cihazların belirli IP adresleri ile tanımlanmasını, veri dizinlerinin (datagram) bir ağ düğümünden aynı ağa bağlı başka bir ağ düğümüne iletilmesini, veri için en uygun yolun belirlenmesini sağlar. Mantıksal ağ adreslerini fiziksel makine adreslerin çevirir. Gönderilen veri boyutu büyükse bunu parçalara ayırıp parça parça gönderip tekrar gönderdiği düğümde bu parçaları birleştirebilir veya veriyi gönderemediğine dair bir hata mesajı gönderebilir.
2. Katman yani veri bağlantısı katmanı veri çerçevelerinin cihazlar arasında fiziksel olarak aktarımından sorumludur. Ayrıca ağ katmanından gelen verilerin fiziksel katmanın anlayabileceği şekle yani bitler (1 ve 0) haline getirir.
1. Katman yani fiziksel katman ise veri bağlantısı katmanından gelen bitleri gönderici ve alıcı arasında kullanılan medyalar(bakır, fiber, kablosuz) vasıtasıyla aktarılmasını sağlar.
